.
.
.
.

 

 

Lactarius borzianus (Cavara) Verbeken & Walleyn 2004

Bas. Arcangeliella borziana Cav. 1900; Syn. Octaviania borziana (Cav.) Svrček in Pilát 1958; Arcangeliella volemoides K. Mader & A. Mader 1992
Poz. Syst. Russulaceae, Russulales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi

Przekrój owocnika
Młode owocniki
Gleba młodego owocnika

 

CECHY MAKROSKOPOWE

Grupa dojrzałych owocników

 

Owocniki owalne, czasem nieregularnie bulwiaste. Podstawa owocnika często w formie trzonopodobnej struktury chaotycznych przerostów gleby i perydium. Wielkość owocników 1-3 cm. Barwa owocnika najpierw kremowo-biała, potem żółtawa, aż do pomarańczowej, czerwonej, czerwono-brązowej. Powierzchnia owocnika gładka, lśniąca, u podstawy często niekompletna, ukazująca strukturę gleby. Gleba młodych owocników biała, potem żółtawa, aż do jasnobrązowej w stadium pełnej dojrzałości, jednorodnie labiryntowata. Pory stosunkowo duże, nieregularne lub wydłużone, otwarte. Konsystencja owocnika miękka, ale zwarta, sprężysta. Na przekroju lub w miejscach uszkodzonych owocniki wydzielają sok mleczny. Za młodu czysto biały, potem lekko żółtawy. Mleczko w smaku gorzkie. Laktacja na ogół nie jest zbyt intensywna. Zapach nieprzyjemny, drażniący, smak gorzki.

 

CECHY MIKROSKOPOWE

Zarodniki w odczynniku Melzera

 

Perydium plektenchymatyczne 100-200 μm, zbudowane z cienkościennych, septowanych strzępek 2-6 μm średnicy. Warstwa zewnętrzna – suprapellis – zbudowana ze splecionych strzępek w zarysie ułożonych trichodermalnie – prostopadle do powierzchni owocnika. Część strzępek tworzy pseudodermatocystydy na powierzchni perydium do 40 μm długości. Głębsza warstwa subpellis zbudowana z luźno splecionych, grubych strzępek o średnicy 8-15 μm. Często można zaobserwować pojedyncze owalne komórki o zróżnicowanej średnicy 10-40 μm. Liczne przewody mleczne – latycyfera o średnicy 6-12 μm. Zarodniki szerokoowalne do owalnych, o średniej wielkości 10-16 x 8-12 μm, Q=1,1-1,3. Zarodniki wyraźnie urzeźbione, niezbyt gęsto pokryte drobnymi, lekko zaostrzonymi kolcami o średniej wielkości 1-2 μm. Najpierw bezbarwne, potem bladożółtawe. Zarodniki wyraźnie amyloidalne. Podstawki cylindryczne, czasem maczugowate lub gruszkowate, hialinowe 30-60 x 10-20 μm, dwu- lub trzyzarodnikowe. W hymenium brak makrocystyd. Subhymenium zbudowane z grubościennych, pryzmatycznych komórek o średnicy 5-20 μm, ułożonych w 2-4 warstwach.

Perydium - przekrój
Strzępki perydium
Fragment hymenium

SIEDLISKO

 

 

 

Lactarius borzianus preferuje siedliska górskie z gliniastymi glebami krzemionkowymi ale znane są również stanowiska z gleb wapiennych. Mikoryzuje tylko z drzewami iglastymi. Znajdowany na stokach o różnym stopniu nachylenia, w miejscach pozbawionych roślinności zielnej. Wyrasta niezbyt głęboko pod powierzchnią gleby – ale najczęściej bezpośrednio w warstwie iglastej ściółki. Owocniki wyrastają w licznych grupach. Dojrzałe okazy można zbierać od sierpnia do listopada.

WYSTĘPOWANIE

 

Lactarius borzianus został znaleziony po raz pierwszy w 2010 roku. W momencie znalezienia nie były znane doniesienia o występowaniu tego gatunku w Polsce. Jest gatunkiem rzadkim, charakterystycznym dla średnich i wyższych położeń górskich 900-1800 m n.p.m. W Europie równie rzadko znajdowany. Częstszy w krajach alpejskich.

Beskid Mały – DF 96, Koziniec k. Wadowic, Sierpień 2010
Pieniny - EG 34, Szlachtowa k. Szczawnicy, Wrzesień 2013
Beskid Zachodni – DG16, Zawoja k. Żywca, Wrzesień 2020

 

 

UWAGI

Grupa dojrzałych owocników

 

Lactarius borzianus makroskopowo jest bardzo podobny do innych gatunków w obrębie rodzaju, a szczególnie do L. stephensii. Odróżniają go dwu- lub trzyzarodnikowe podstawki, pseudoparenchymatyczne subhymenium oraz mikoryzowanie wyłącznie z drzewami iglastymi.